Tolstoy Ve ALLAH ı arayışı

Allah'ı Arayış
Akıl yoluyla edinilen bilginin insanı yanılgıya götürdüğü
görüşü, verimsiz düşüncelere kapılmak hatasına düşme-
mem noktasında bana yardımcı oldu. Gerçeğin bilgisinin an-
cak yaşam yoluyla bulunabileceğine emin olmam, beni yaşa-
mın doğruluğundan şüpheye çağırdı. Beni kurtuluşa götüren
yol, ben merkezciliği kavramam ve yalnızca bunun gerçek ya-
şam olduğunu anlamam olmuştu. Anladım ki, ben eğer haya-
tı ve anlamını kavramak istiyorsam, bir asalak hayatı sürmek
istemiyor ve gerçek yaşamı istiyorsam, gerçeklerin ayrımına
varmış insanlığın ona verdiği anlamı kavradıktan sonra bu
hayatla birleşmek ve onu incelemek zorundaydım.
Tam o sıralarda başıma ilginç bir olay geldi. "Yaşamıma
bir kurşunla mı yoksa bir ilmekle mi son vereyim?" diye dü-

85



Hz. Muhammed
şündüğüm yıl, kalbim bahsettiğim bu düşünceler nedeniyle
hüzünlü bir duyguyla dağlanıyordu. Eğer bu duyguya bir
isim vermek gerekiyorsa "Allah arayışı" diyebilirim. Bunu
en içten inancımla tekrarlıyorum: Bu Allah arayışı, düşün-
ceyle değil duyguyla ilişkili bir arayıştı. Bu bir korku, bir ter-
kedilmişlik, bir yalnızlık duygusuydu; evrenin orta yerinde,
belli belirsiz bir yardım beklentisinin ve umudunun duygu-
suydu. Allah'ın varlığını ispatlamanın olanaksız olduğuna
iyice inanmışbm. Çünkü, Kant bunu ispatlamanın mümkün
olmadığını ispatlamış ve ben de bunu anlamıştım. Yine de
her şeye rağmen Allah'ı arıyor, onu bulacağımı umuyor-
dum. Aradığım ve bulamadığım Allah'a, âdet olmuş bir dua
ile yönelmekten de geri kalmıyordum. Bazen Kant'ın ve
Schopenhauer'in seslendirdiği Allah'ın varlığının ispatlana-
mazlığı hakkındaki gerçeklerini tartıp ölçüyor, bazen de bu
gerçekleri çürütmeye çalışıyordum. Bunun sebebinin, mekân
ve zaman gibi bir düşünce kategorisinin olmadığını düşünü-
yordum. Eğer ben varsam, bunun bir sebebi Allah denen
şeydi. Bu düşüncenin üstünde duruyor ve varlığımın bütün
yetenekleriyle bu sebebin bilincine ermeye çalışıyordum.
Ancak iradesine tâbi olduğumuz bir gücün var olduğunun
bilincine ulaşır ulaşmaz, yaşamın imkânını hissettim. Fakat
kendime sorular sormaya devam ettim: "Bu sebep, bu kuv-
vet nedir? Onun hakkında ne düşünmeliyim ve Allah dedi-
ğim şeye karşı nasıl davranmalıyım?" Sorduğum tüm bu so-
ruların karşılığında, bilinen cevaplardan başka şey gelmedi
aklıma: "O yaratandır, yaşatandır."
Bu cevaplar beni hiç tatmin etmedi. Yaşamak için ihtiya-
cım olan şeyi kaybettiğimi hissettim. Ruhumu bir korku sar-
dı ve aradığım şeye dua etmeye başladım, ondan bana yar-
dım etmesini diledim. Dua ettikçe bir şeyi çok açıkça anla-
dım ki, o beni duymuyordu. Kalbim, Allah'ın olmayabilece-
ği şüphesiyle dolmuştu. O anda yine dua ettim: "Efendim,
bana acı, beni kurtar! Efendim, Allah'ım, bana yol göster!"

86



Tolstoy
Fakat hiç kimse bana acımadı ve ben yaşamımın tamamen
durduğunu hissettim.
Çok farklı taraflardan bakarak hep şu sonuca varıyor-
dum: Ben sebepsiz ve anlamsız olarak dünyaya gelmiş ola-
mazdım. Kendimi benzer durumda hissettiğim gibi, yuva-
dan düşmüş sırt üstü yatan bir yavru kuş da olamazdım.
Hem öyle olsa bile, yuvadan düşmüş, sırt üstü yatan bir kuş-
cağız yüksek çimenlerin arasında ötüyordu. Ötüyordum;
çünkü annemin beni yüreğinin altında taşıdığını, ısıtıp besle-
diğini, sevdiğini biliyorum. Nerede o anne? Ben eğer doğu-
rulmuşsam, kim doğurmuştu beni? Birinin beni severek
dünyaya getirdiğini kendimden saklayamam ki! Peki, bu bi-
risi kim? Yine Allah.

'Sebepsiz bu dünyaya gelemezdim'
O, benim arayışımı biliyor, çaresizliğimi ve savaşımı da
görüyordu. "O var!" dedim kendi kendime ve bunu kabul
etmem yetti. O anda yaşam içimde kıpırdandı ve ben varlı-
ğın imkânını, sevincini hissettim. Ancak kısa bir an sonra,
Allah'ın varlığını kabullenmek düşüncesinden ona olan ilgi-
yi aramaya geçtim. Karşımda yine üç değişik kılıkta kurtarıcı
oğlunu bize gönderen yaratıcımız, Allah vardı. Bu dünyadan
ve benden kopmuş olan Allah, bir buz parçası gibi gözleri-
min önünde eriyip gitti ve sonunda yine bir hiçlik kaldı. Ya-
şam pınarının yine kuruduğunu hissettim. Beni yine kuşku
ve o kötü duygu sardı: Kendimi öldürmekten başka çıkar yol
olmadığı duygusu. Fakat en kötüsü, bunu becerecek durum-
da olmadığımı hissediyor olmamdı.
Çok iyi hatırlıyorum, bahardı ve ormanda yalnızdım.
Ormanın sesine kulak vermiştim. Dinliyor ve tek bir şeyi dü-
şünüyordum. Zaten son üç yılda hep o tek ve aynı şeyi dü-
şünmüştüm. Yine Allah'ı arıyordum.

87



Hz. Muhammed
"Pekâlâ, Allah yok!" dedim kendi kendime. Benim hayal
gücümün ürünü olmayıp da gerçek olan, yani hayatım gibi
gerçek biri yok. Yok böyle biri ve hiçbir şey, hiçbir mucize
böyle bir şeyi ispatlayamaz. Çünkü, mucizeler benim hayal
gücümün ürünleri ve üstelik de mantığa aykırı. "Ya benim
aradığım yaratıcı kavramı? Peki bu kavram nereden geli-
yor?" diye sordum kendi kendime. Bu düşünceyle birlikte
içimde yaşama sevinci dalgalanmaya başladı. Çevremdeki
her şey yaşam gücü ve anlam kazandı. Fakat sevincim yine
uzun sürmedi. Akıl işlemeye devam ediyordu: Bir yandan
"Allah tasavvuru Allah değildir!" diyordum kendi kendime.
Sonra da "Tasavvur, benim içimde cereyan eden bir şeydir.
Yaratıcı tasavvuru benim içimde uyandırıp uyandıramadı-
ğım bir şey. Ben onsuz hayatın olmayacağı bir şeyi arıyo-
rum." diyordum. Şimdi içimdeki ve çevremdeki her şey yine
ölüyordu ve ben yine kendimi öldürmek istiyordum.
Sonunda kendimi inceledim ve içimde neler oluyor diye
kendime baktım. Ölmeye ve dirilmeye dair yüzlerce olay ha-
tırladım. Gördüm ki, ben yalnızca Allah'a inandığımda yaşı-
yordum. Allah'ı düşünmem yetiyordu, o zaman hemen diri-
liyordum. O'nu unuttuğum, O'na inanmadığım zamanlarda
ise, yaşam da yok oluyordu. Yaşamın bu diriliş ve ölümleri
neydi? Allah'ın varlığına inancı kaybettiğimde, sanki yaşam-
la ilgili bağlarım da kopuyordu. Allah'ı bulmak konusunda
az da olsa umudum olmasa, yaşamıma çoktan son verirdim.
Fakat yaşıyordum. O'nu hissettiğim ve O'nu aradığım za-
man yaşıyordum. Öyleyse, O vardır. O, O'nsuz yaşanmayan
şeydir. Allah'ı bilmek ve yaşamak, bir ve aynı şeydir. Allah
yaşamdır. Allah'ı arayarak yaşadığın takdirde, yaşam Al-
lah'sız olmaz."
Eskisinden çok daha güçlü bir şekilde içimdeki ve çev-
remdeki her şey ışıldadı ve bu ışık yaşantımda beni bir daha
hiç terk etmedi. Böylece intihardan kurtuldum, içimdeki bu
değişimin ne zaman ve nasıl gerçekleştiğini dile getiremez-

88



Tolstoy
dim. Nasıl içimdeki yaşama gücü farkına varmadan yavaş
yavaş yok olmuş ve yaşamanın imkânsızlığının, durgunlu-
ğunun ve intiharın gerekliliğin farkına varmışsam, aynı şe-
kilde yaşama gücü yavaş yavaş içime geri dönmüştü. Bana
geri dönen bu yaşam gücü yeni değil, yaşamımın ilk günle-
rinde bana eşlik eden en eski güçtü. Her bakımdan en eski-
ye, çocukluk ve gençlik yıllarımın görüşüne, yani beni mey-
dana getiren ve benden bir şeyler isteyen iradeye inanmaya
geri dönmüştüm. Yaşamımın tek ve başlıca amacının daha
iyi bir insan ve bir iradeyle büyük bir uyum içinde olmak ol-
duğu düşüncesine dönmüştüm. Bu iradenin ifadesini, ben-
den saklı duran ve uzak bir geçmişte bütün insanlığı kendi
düsturu hâline getiren şeyde bulacağım düşüncesine dön-
müştüm. Yani kısacası, Allah'a inanmaya, ahlâkî bir mükem-
melleşmeye ve yaşamın anlamını bahşeden geleneğe dön-
müştüm. Yalnız bir şey farklıydı: O zaman bütün bunları bi-
linçsizce kabulleniyordum; şimdi ise artık bu olmadan yaşa-
yamayacağımın farkındaydım.
Başımdan geçenleri şöyle ifade edebilirim: Ne zamandı
bilmiyorum; neresi olduğunu bilmediğim bir sahilde beni bir
kayığa oturttular ve sonra kayığı karşı kıyıya yönelttiler. Kü-
rekleri elime verip beni yalnız bıraktılar. Küreklerle elimden
geldiği kadar uğraştım ve ilerledim. Ancak ben açıldıkça be-
ni o bilmediğim yere götüren akıntı da şiddetleniyordu.
Ulaşmam gereken hedeften farkında olmadan uzaklaşıyor-
dum. Etrafımda benim gibi akıntıya kapılan bir çok kürekçi-
nin olduğunu gördüm. Bazıları durmadan kürek çekmeye
devam ederken, bazıları küreklerini çoktan fırlatıp atmıştı.
Koca kayıklar, dev gibi gemiler insanlarla doluydu. Bir kısmı
akıntıya karşı çabalamaya devam ederken, bir kısmı kendini
akıntıya bırakmıştı. Ben de bir yandan ilerleyip bir yandan
da akıntının aşağılarında kalan yolcuların ardından bakar-
ken, bana gösterilen yönü unuttum. Tam da akıntının orta-
sında, aşağı doğru giden kayık ve gemilerin kalabalığında


89


Hz. Muhammed
yönümü iyice kaybettim. Her yanımdan tayfalarının neşeli
zafer çığlıkları attığı yelkenliler, gemiler ve kürekli kayıklar
geçiyor, akıntının aşağılarına doğru giderlerken bana "Başka
bir yön yok!" diye sesleniyorlardı. Ben de onlara inanıyor-
dum ve onlarla birlikte ilerliyordum. Böylece çok uzaklara
yol aldım. Öyle uzaklara gittim ki, ortasında yolumu şaşırdı-
ğım hızlı akıntıların gürültüsünden başka ses duyamaz ol-
dum ve kayıkların orada nasıl parçalandığını gördüm. Ve
bütün bu gördüğüm, yaşadığım şeylerin dehşetinden olsa
gerek, kendime geldim. Uzun süre, bana ne olduğunu anla-
yamadım. Önümde yalnızca koşar adım yaklaştığım ve
korktuğum yok oluşu görüyor, hiçbir yerde kurtuluş göremi-
yordum. Ne yapmam gerektiğini bilmiyordum. O zaman ge-
riye doğru baktım ve sayısız kayık gördüm. İnatla, büyük bir
savaş vererek akıntıyı geçiyorlardı. O anda kıyıyı, kürekleri
ve yönümü hatırladım. Geriye döndüm ve akıntıya ters yön-
de, kıyıya doğru kürek çekmeğe başladım.
Kıyı Allah'tı; yön gelenek, kürekler ise bana verilen öz-
gürlüktü. Ve bunlar bana kıyıya ulaşmaya çabalayayım, Al-
lah'la birleşeyim diye verilmişti.

TOLSTOY A DEVAM



Açık ve net olan bir gerçek vardı: "Yaşamın anlamını
kavramak için her şeyden önce yaşamın anlamsız ve kötü ol-
maması gerekiyordu." Ben ne diye uzun bir süre böyle apa-
çık bir gerçeği görmeden dolaşmıştım, bilemiyorum. İnsan
eğer insanlığın yaşamı hakkında düşünmek ve konuşmak is-
terse, birkaç asalağın yaşamı üzerinde değil, insanlığın yaşa-
mı üzerinde düşünmek ve konuşmak zorundadır. Bu gerçek
2x2=4 gibi bir gerçektir. Bunu ben görememiştim. Çünkü
2x2=4 olduğunu kabul etseydim, kendimin iyi olmadığını
kabul etmek zorunda kalacaktım. Oysa kendimi iyi hisset-
mek benim için 2x2=4'ten daha önemli ve daha gerekliydi.
Ancak şimdi, iyi insanları sevmeye başladıktan ve kendimi
nefrete lâyık bulduktan sonra, gerçeği kabul ediyordum. Be-
nim için her şey artık açıklığa kavuşmuştu.
Bir kuş uçtuğu, yem topladığı ve yuva kurduğu sürece
yaşamını sürdürür. Kuşların bu yaşam çabalarını görünce
onların duyduğu sevinçten sevinç duyuyorum. Keçi, tavşan,
aslan; hepsi de beslenmek, çoğalmak ve yavrularını besle-
mek zorunda oluşlarına imkân veren yaşam şartlarının için-
de bulunmaktalar. Biliyorum ki, eğer onlar bunu yapıyorlar-
sa mutludurlar ve yaşamları kendi yaşam kurgulan içinde
tutarlı ve mantıklıdır. Peki, insan ne yapmak zorunda? O da
yaşamın içinde tıpkı hayvanlar gibi mücadele etmek zoruN-
da. Aralarında yalnızca bir fark var; eğer insan yaşamı tek
başına alt etmek isterse mahvolur. İnsan, yaşamı sadece ken-
disi için değil, herkes için alt etmek zorunda. Eğer bunu ya-
pıyorsa mutludur, yaşamı da mantıklıdır.
Peki, ya ben bugüne kadarki otuz yıllık bilinçli yaşamım
süresince ne yaptım? Bırakın başkaları için mücadele etmeyi,
kendim için bile mücadele etmedim. Bir asalak olarak yaşa-
dım ve kendime "Yaşamanın amacı nedir?" diye her sordu-
ğumda şu cevabı aldım: "Amaçsız!"

Tolstoy u okudukça karışıyor bu işler uzun ve süslü kelimelerin arasında bir çok anlam kayboluyor.Belirtmeliyimki nehir ve kayık hikayesini beğendim.Bir Tolstoy kadar olamam ama benimde kendime göre tespitlerim var.

İnsan doğduğundan itibaren 4 ses ile arkadaşlık kuruyor.Çocukluktan,ergenliğe,yaşlılığa kadar bu sesleri her dakika her saniye duyuyor ve bu seslerden bazılarını kendine arkadaş ediniyor.Bu seslerin ne olduğunu hepimiz aslında gayet iyi biliyoruz.2 ses birbiri ile gayet iyi anlaşıyor bunlar nefis ve şeytan.Diğer ses insanlar ve dünya ile birebir girdiğimiz ilişkiler.4. seste ALLAH.

Şimdi bu sesleri bir insan nasıl ayırır hangi sesleri kendine arkadaş edinir bulmak önemli olan.Tolstoyda sesler nasıl karışmış ben böyle görüyorum.